biuletyn informacji publicznej
Ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2022 r., poz. 655 ze zm.)
Art. 7 Realizacja zadań z zakresu obronności państwa należy do wszystkich organów władzy i administracji rządowej oraz innych organów i instytucji państwowych, organów samorządu terytorialnego, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych i innych podmiotów, a także do każdego obywatela, w zakresie określonym w ustawach.
Pozamilitarne przygotowania obronne państwa są procesem podejmowania określonych działań przez organy właściwe w tym zakresie, na podstawie obowiązującego prawa. Ważnym aspektem w procesie tych przygotowań, zapewniającym racjonalne postępowanie wszystkich jego uczestników, jest określenie dziedzin, zakresu oraz zasad (reguł) obowiązujących w procesie tych przygotowań.
Przygotowania obronne związane są z zapewnieniem przetrwania państwa i jego obywateli i obejmują: potrzebę zachowania niepodległości i suwerenności państwa oraz jego integralności terytorialnej i nienaruszalności granic; zapewnienia bezpieczeństwa obywateli, praw człowieka i podstawowych wolności, a także umacniania demokratycznego porządku politycznego.
Pozamilitarne przygotowania obronne państwa to proces realizowany przez wszystkie pozamilitarne podmioty obronności systemu obronnego (bezpieczeństwa) państwa, obejmujący całokształt przedsięwzięć planistycznych, organizacyjnych i rzeczowo-finansowych, mających na celu przygotowanie sił i środków oraz sposobów (procedur) działania tych podmiotów do zapewnienia przetrwania państwa i jego obywateli w razie wystąpienia zewnętrznego zagrożenia (kryzysu) i w czasie wojny.
Wójt Gminy Ełk w stanie stałej gotowości obronnej państwa, jak też w przypadku wprowadzenia wyższych stanów gotowości obronnej wykonuje swoje zadania wynikające z ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U. z 2022 r., poz. 559 ze zm.) oraz Statutu Gminy Ełk.
W Urzędzie Gminy Ełk zorganizowano Główne Stanowisko Kierowania Wójta Gminy Ełk (GSK), które uruchamia się do pełnej funkcjonalności w razie wewnętrznego lub zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa narodowego, w tym w razie wystąpienia działań terrorystycznych, a także w czasie wojny.
Celem organizacji stałego dyżuru jest zapewnienie możliwości operatywnego przekazywania decyzji związanych z podwyższaniem gotowości obronnej państwa oraz ciągłości przekazywania decyzji organów uprawnionych do uruchamiania stałego dyżuru oraz realizacji zadań ujętych w „Planie Operacyjnym Funkcjonowania Gminy Ełk”.
Funkcjonowanie stałego dyżuru reguluje Zarządzenie Nr 16/2022 Wójta Gminy Ełk z dnia 2 lutego 2022 r. w sprawie organizacji i funkcjonowania systemu stałych dyżurów Gminy Ełk na potrzeby podwyższania gotowości obronnej państwa.
Zadania realizowane w ramach stałego dyżuru.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2004 roku w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego opracowano "Plan Operacyjny Funkcjonowania Gminy Ełk w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny".
Przedsięwzięcia i procedury dotyczące podwyższania gotowości obronnej oraz harmonogram przedsięwzięć realizowanych w czasie osiągania poszczególnych stanów gotowości obronnej Gminy Ełk określa część opisowa powyższego planu.
Zadania ogólne zawarte w tabeli realizacji zadań operacyjnych Gminy Ełk nakładają na poszczególne wydziały organizacyjne Urzędu i gminne jednostki organizacyjne przedsięwzięcia dotyczące podwyższania gotowości obronnej.
Wójt Gminy Ełk realizuje powyższe zadanie na podstawie „Planu Akcji Kurierskiej Gminy Ełk”. W Planie tym określono rejony doręczeń kart powołania, niezbędne siły i środki, zasady przekazywania informacji o uruchomieniu akcji i jej przebiegu, warianty działania w różnych porach roku i doby.
W celu przygotowania do realizacji zadań obronnych związanych z pobytem i przemieszczaniem się wojsk sojuszniczych na obszarze gminy Ełk utworzono Punkt Kontaktowy HNS (Host Nation Support) Wójta Gminy Ełk. HNS to cywilna i wojskowa pomoc udzielana przez państwo - gospodarza w czasie pokoju, sytuacji kryzysowych i podczas konfliktów zbrojnych sojuszniczym siłom zbrojnym i organizacjom, które są rozmieszczone, wykonują zadania lub przemieszczają się przez terytorium państwa - gospodarza.
Zakres realizowanych przedsięwzięć regulują zobowiązania wynikające z porozumień w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego lub z dwustronnych bądź wielostronnych umów zawartych między „państwem – gospodarzem” oraz organizacją NATO i państwami wysyłającymi wojska. Polski HNS obejmuje nie tylko zaopatrzenie, usługi i infrastrukturę (logistykę), ale także dostarczenie sojusznikom innych „produktów”, jakimi są informacje, swoboda działania, bezpieczeństwo i poparcie społeczne.
W ramach powszechnego obowiązku obrony obywatele polscy są obowiązani między innymi do wykonywania świadczeń na rzecz przygotowania obrony państwa na zasadach
i w zakresie określonym w ustawie z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny.
Na osoby, które ukończyły szesnaście lat a nie przekroczyły sześćdziesięciu lat, może być nałożony obowiązek świadczenia określonej pracy lub usług (świadczenia osobiste) na rzecz przygotowania obrony Państwa. Ponadto na urzędy, instytucje państwowe, przedsiębiorców oraz osoby fizyczne może być nałożony obowiązek świadczeń rzeczowych polegający na oddaniu w używanie posiadanych nieruchomości lub rzeczy ruchomych na cele przygotowania obrony Państwa.
Nakładanie świadczeń osobistych i rzeczowych następuje w trybie decyzji administracyjnej, na podstawie zgłaszanych wniosków przez upoważnione organy. Organem uprawnionym do wydawania powyższych decyzji jest wójt gminy dla podmiotów mających siedzibę na terenie gminy Ełk i osób zameldowanych na pobyt stały w gminie Ełk.
Podsystem pozamilitarny tworzy warunki niezbędne do przygotowania oraz działania sił zbrojnych, a także przetrwania ludności w czasie zagrożenia i wojny.
W skład podsystemu pozamilitarnego wchodzą wszystkie (poza Siłami Zbrojnymi) ogniwa wykonawcze administracji publicznej, inne instytucje państwowe i przedsiębiorcy, na które są nakładane lub którym zleca się wykonywanie zadań obronnych w ramach powszechnie obowiązującego prawa. Pozamilitarne ogniwa systemu obronności państwa funkcjonują w ramach działów administracji rządowej oraz struktur terytorialnych systemu obronności państwa.
Zadanie pozamilitarnych ogniw obronnych można ująć w trzy grupy:
Zgodnie z powinnościami konstytucyjnymi zadania obronne spoczywają zarówno na wszystkich ogniwach systemu obronności państwa, jak i na organizacjach politycznych, gospodarczych, społecznych i religijnych. Podstawą siły obronnej kraju jest świadomość obronna każdego obywatela, kształtowana w rodzinie, szkole, pracy i we wszystkich sferach działalności publicznej.
Pozamilitarne ogniwa systemu obronności dzielą się na trzy grupy: informacyjne, ochronne i gospodarcze.
Ogniwa informacyjne mają na celu obronę i propagowanie polskich interesów na arenie międzynarodowej, przeciwdziałanie propagandzie i dezinformacji prowadzonej przez przeciwnika oraz umacnianie woli, morale, determinacji obronnej i wytrwałości własnego społeczeństwa w warunkach wojennych. Działalność informacyjna zapewnia sprawne funkcjonowanie całego systemu obronności oraz rzetelne powiadamianie własnego społeczeństwa o rozwoju wydarzeń. Duże znaczenie w realizacji zadań obronnych w czasie pokoju, kryzysu i wojny ma właściwe wykorzystanie mediów.
Ogniwa ochronne mają na celu zapewnienie warunków bezpiecznego funkcjonowania organów państwa oraz ochronę ludności i majątku narodowego przed skutkami zbrojnych i pozazbrojnych oddziaływań w czasie kryzysu i wojny. Tworzą je wyspecjalizowane i funkcjonujące w czasie pokoju służby: Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Straż Pożarna, Straż Graniczna, Służba Więzienna itp.
Ogniwa ochronne są przygotowywane do realizowania – w ramach kryzysowego i wojennego funkcjonowania systemu obronności – zwłaszcza takich zadań, jak ochrona granicy, ochrona ważnych osób i obiektów, zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie przestrzegania nadzwyczajnych rygorów prawa w warunkach wojny. Szczególną rolę ochronną spełniają ogniwa obrony cywilnej, realizujące przedsięwzięcia, których celem jest ochrona ludności, środowiska i mienia przed zagrożeniami mogącymi spowodować masowe straty.
Ogniwa gospodarcze są to przedsiębiorstwa produkcyjne, handlowe i usługowe. Mają one na celu zapewnienie materialnych podstaw realizacji zadań obronnych oraz przetrwania ludności w warunkach kryzysu i wojny. Podstawowe zadania przedsiębiorstw – zarówno państwowych, jak i prywatnych – w dziedzinie obronności to tworzenie i utrzymywanie rezerw państwowych na potrzeby obronne, prowadzenie w czasie wojny produkcji niezbędnej dla wojska i zaspokojenie podstawowych potrzeb ludności.
Jedną ze szczególnie ważnych funkcji działalności gospodarczej jest uczestnictwo w wykonywaniu zadań wspierających siły sojusznicze prowadzące operacje na terytorium Polski. Inną funkcją jest udział w realizacji sojuszniczych inwestycji obronnych zarówno w Polsce, jak i w innych państwach członkowskich NATO.
W czasie zagrożenia i wojny cały sektor pozamilitarny, podobnie jak siły zbrojne, musi być przystosowany do działania w warunkach wojennych. Szczególne znaczenie ma przestawienie na tory wojenne całej gospodarki oraz administracji.
