Zasady ochrony powietrza atmosferycznego oraz warunki wprowadzania substancji zanieczyszczających do powietrza określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska. Instrumentami zarządzania jakością powietrza atmosferycznego są m. in. pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza, w których organ ochrony środowiska określa ilości i rodzaje substancji dopuszczonych do wprowadzania do powietrza, zgłoszenia instalacji niewymagających pozwolenia oraz Program ochrony powietrza.
Program ochrony powietrza jest aktem prawa miejscowego, którego zadaniem jest poprawa jakości powietrza poprzez realizację działań naprawczych przez organy i podmioty w nich wskazane oraz doprowadzenie wskaźników poziomów zanieczyszczeń do poziomów dopuszczalnych lub docelowych.
Plan działań krótkoterminowych tworzony jest w związku z wystąpieniem w danej strefie ryzyka przekroczenia poziomu alarmowego, informowania, dopuszczalnego lub docelowego substancji w powietrzu.
W województwie warmińsko-mazurskim wyznaczono 3 strefy, w których Główny Inspektor Ochrony Środowiska (GIOŚ) dokonuje oceny jakości powietrza:
Na podstawie wyników corocznej oceny poziomów substancji w powietrzu w strefie warmińsko-mazurskiej (w której położona jest Gmina Ełk) i dokonanej przez GIOŚ klasyfikacji stref województwa warmińsko-mazurskiego, Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego określił:
Program ochrony powietrza dla strefy warmińsko-mazurskiej ze względu na przekroczenie poziomu dopuszczalnego PM10 i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle PM10 wraz z planem działań krótkoterminowych
W związku z przekraczaniem w kolejnych latach poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle PM10, Sejmik Województwa określił:
Aktualizację Programu ochrony powietrza dla strefy warmińsko-mazurskiej ze względu na przekroczenie poziomu dopuszczalnego PM10 i poziomu docelowego benzo(a)pirenu zawartego w pyle PM10 wraz z planem działań krótkoterminowych
obejmującą przegląd dotychczas wskazanych działań naprawczych i ich korektę oraz określającą działania ochronne dla grup ludności wrażliwych, obejmujących w szczególności osoby starsze i dzieci.
W stosunku m. in. do gmin, w tym także Gminy Ełk, w Programie i Planie oraz ich Aktualizacji został nałożony obowiązek realizacji działań naprawczych, które spowodują poprawę jakości powietrza, co korzystnie wpłynie na zdrowie i życie mieszkańców, szczególnie grupę osób wrażliwych.
Sprawozdania okresowe i końcowe z Programu ochrony powietrza i Planu działań krótkoterminowych oraz jego Aktualizacji: